dokumenty

Czym jest audyt środowiskowy?

W wielu przedsiębiorstwach jednym z najskuteczniejszych narzędzi sprawdzających prawidłowość działań związanych z ochroną środowiska jest weryfikacja dokumentacji oraz czynności przez pracownika niezwiązanego z komórką odpowiedzialną. Wyznaczona osoba sprawdza określone z góry obszary działalności jednostki oraz - na podstawie wytycznych, ale również własnej wiedzy i doświadczenia - określa, czy są one prawidłowe. W zależności od podejścia taka weryfikacja może być przeprowadzona w formie kontroli lub jako audyt środowiskowy.

Co to audyt środowiskowy i czym różni się od kontroli?

Kontrole w przedsiębiorstwach, zarówno wewnętrzne jak i instytucji zewnętrznych, mają często charakter opresyjny. Kontrolujący szuka błędów w działalności danej komórki, a konsekwencją tego może być kara za nieprzestrzeganie wymagań, nawet jeżeli nie były one jasno przedstawione. Pracownicy, obawiając się wyników, mogą zatajać informacje, lub próbować nimi manipulować, co w przypadku kontroli wewnętrznej, przeprowadzanej przez pracownika nieznającego wszystkich środowiskowych niuansów, nie jest trudne. Diametralnie inne podejście reprezentuje osoba przeprowadzająca w firmie audyt środowiskowy. Audytor nie szuka niezgodności i błędów, lecz potwierdzenia zgodności z góry określonymi wytycznymi. Jego rolą jest określenie, czy i w jakim stopniu spełniane są wszystkie wymagania z zakresu ochrony środowiska - zarówno prawne, jak i ustalone wewnętrznie przez firmę. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, wraz z odpowiedzialnym za proces, szuka przyczyny jej powstania. Reasumując, co to jest audyt środowiskowy, można powiedzieć, że zamiast kontrolować, audytor współpracuje z osobą audytowaną, która nie tylko nie musi ukrywać niezgodności, ale może podzielić się wątpliwościami odnośnie wykonywania niektórych prac.

Co to jest audyt środowiskowy w przedsiębiorstwie?

Audyt środowiskowy może być przeprowadzany z kilku powodów. Najbardziej znane to:

  • wymagania normy ISO 14001, EMAS, lub innych standardów Klientów, takich jak SCC lub EcoVadis,
  • wymagania klienta, określone np. w dokumentach przetargowych lub umowach,
  • weryfikacja zgodności z wymaganiami prawnymi,
  • weryfikacja możliwości lub wymagań technicznych przed podjęciem decyzji o uruchomieniu nowych inwestycji.

Każdy z powyższych powodów określa inny zakres audytu. Powinny również przeprowadzać go inne osoby, na przykład audytorem ISO 14001 powinien być pracownik, który posiada znajomość wytycznych tej normy, natomiast weryfikatorem technicznym - branżysta. Problem pojawia się, gdy w przedsiębiorstwie całość zagadnień związanych z ochroną środowiska spoczywa w rękach jednej osoby, lub pracowników jednej komórki, a pozostali pracownicy nie do końca rozumieją, co to audyt środowiskowy i jak go przeprowadzić. Odwołując się do zasady, iż audytor nie może audytować własnej pracy może okazać się, iż w firmie nie ma osób, które poprawnie mogą przeprowadzić audyt środowiskowy. W takim przypadku przedsiębiorstwo może wspomóc się audytorami zewnętrznymi.

Jakie kompetencje powinien mieć audytor środowiskowy?

W zależności od celu audytu kompetencje audytora środowiskowego mogą się od siebie różnić. Jednak zważywszy na to, co to jest audyt środowiskowy, jeden element musi być bezwarunkowo przestrzegany. Audytor musi posiadać wiedzę z zakresu obowiązujących wymagań prawnych, dotyczących badanego obszaru. W przypadku, gdy wymagana jest również np. specyficzna wiedza techniczna, powoływany jest zespół audytorów, w skład którego wchodzi zarówno branżysta, jak i specjalista, znający wymagania prawne. Obaj audytorzy uzupełniają wzajemnie swoje kompetencje.

Co to audyt środowiskowy drugiej strony?

Inną metodą na zapewnienie kompetentnego składu audytorów, jest przeprowadzenie audytu przez niezależną firmę, zatrudnioną przez przedsiębiorstwo lub Klienta do oceny zgodności z wymaganiami, w określonym zakresie. Audyt środowiskowy drugiej strony, przeprowadzany przez specjalistów w zakresie ochrony środowiska, z doświadczeniem zdobytym w innych przedsiębiorstwach, może wykazać wiele obszarów, niezauważonych wcześniej przez pracowników, które wymagają korekty działań, lub - odpowiednio zweryfikowane i zmienione - przyniosą wymierne korzyści przedsiębiorstwu.